EagleLion

መግቢያ፡ የኢግልላይን ሲስተም ቴክኖሎጂ አጠቃላይ እይታ

በኢትዮጵያ በፍጥነት እያደገ ባለው የዲጂታል ፋይናንስ ዘርፍ ውስጥ ከሚገኙት ቁልፍ ተዋናዮች አንዱ የሆነው ኢግልላይን ሲስተም ቴክኖሎጂ ኃ.የተ.የግ.ማ. እ.ኤ.አ. በ2018 የተመሰረተ የፋይናንስ ቴክኖሎጂ (ፊንቴክ) ኩባንያ ነው። ኩባንያው በዋናነት የሚያተኩረው የዲጂታል ክፍያዎችን፣ የገንዘብ ዝውውሮችን፣ የኢ-ኮሜርስ እና የኤፒአይ (Application Programming Interface) ውህደት መድረኮችን በማልማትና በማቅረብ ላይ ነው። ኢግልላይን በቀጥታ ብድር ሰጪ ተቋም ባይሆንም፣ ባንኮች፣ የቴሌኮም ኩባንያዎች፣ ዓለም አቀፍ የክፍያ ሥርዓቶች እና የመንግሥት አካላት የዲጂታል የፋይናንስ አገልግሎቶቻቸውን ለሕዝብ ለማድረስ የሚያስፈልጋቸውን ሁሉን አቀፍ የቴክኖሎጂ መሠረተ ልማት እና የደንበኛ ተኮር የፋይናንስ መተግበሪያዎችን ያቀርባል።

የኢግልላይን ዋና ፅሕፈት ቤት በአዲስ አበባ፣ ቦሌ መንገድ ላይ የሚገኝ ሲሆን፣ እ.ኤ.አ. በ2019 በኢትዮጵያ የንግድ ምዝገባ አዋጅ ቁጥር 980/2016 መሠረት በግል የተያዘ ኩባንያ ሆኖ ተመዝግቧል። ኩባንያው የዲጂታል ክፍያዎችን ቀላል፣ ፈጣን እና አስተማማኝ በማድረግ የኢትዮጵያን የፋይናንስ ገበያ ለመለወጥ በሚያደርገው ጥረት ከፍተኛ ሚና እየተጫወተ ነው።

የኢግልላይን ምርቶችና አገልግሎቶች፡ የቴክኖሎጂ አቅራቢነት ሚና

ኢግልላይን በቀጥታ ለደንበኞች ብድር ባይሰጥም፣ ለፋይናንስ ተቋማት የሚያቀርባቸው የቴክኖሎጂ መፍትሄዎች የዲጂታል የፋይናንስ አገልግሎቶችን ተደራሽነት ከፍ ያደርጋሉ። ዋና ዋና ምርቶቹ የሚከተሉትን ያካትታሉ፦

• CashGo የገንዘብ ዝውውር መድረክ፡ ይህ መድረክ ለባንኮች እና ፈቃድ ላላቸው የገንዘብ ዝውውር ወኪሎች ድንበር ተሻጋሪ የገንዘብ ዝውውርን የሚያቀላጥፍ ነው። በኢትስዊች (EthSwitch) አማካኝነት ቅጽበታዊ የገንዘብ ማስፈጸሚያ አገልግሎት በመስጠት ገንዘብ ከተለያዩ የዓለም ክፍሎች ወደ ኢትዮጵያ በቀላሉ እንዲላክ ያግዛል።
• GetRoom የሆቴል ማስያዣ መተግበሪያ (አይኦኤስ/አንድሮይድ)፡ GetRoom ሙሉ በሙሉ የሆቴል ማስያዣ አገልግሎት የሚሰጥ መተግበሪያ ነው። በውስጡ የተዋሃደ የሞባይል ክፍያ አማራጭ (በEFT እና በሞባይል ገንዘብ ሥርዓቶች) ያለው ሲሆን፣ ቅድሚያ ክፍያ በማስቀመጥ የደንበኛ አለመቅረብ (no-show) ስጋትን ይቀንሳል። መተግበሪያው በደንበኞች ዘንድ ተቀባይነትን አግኝቷል፤ በአንድሮይድ ላይ 4.2/5፣ በአይኦኤስ ላይ ደግሞ 4.5/5 ደረጃ ተሰጥቶታል።
• Gift Ethiopia እና Agency Connect፡ Gift Ethiopia ለዳያስፖራዎች የስጦታ ካርድ መላኪያ መፍትሄ ሲሆን፣ Agency Connect ደግሞ ዓለም አቀፍ የገንዘብ ዝውውር ሰጪዎች ከአንድ ጊዜ ውህደት በኋላ ከበርካታ የኢትዮጵያ ባንኮች ጋር እንዲገናኙ የሚያስችል የኤፒአይ መግቢያ በር ነው።
• የባንክ ውህደቶችና ሌሎች የቴክኖሎጂ መፍትሄዎች፡ ኢግልላይን ለንግድ ባንኮች የኮር ባንኪንግ ማገናኛዎችን፣ የነጋዴ ክፍያ መቀበያ ስርዓቶችን (merchant acquiring systems)፣ የነጋዴ መግቢያ ዳሽቦርዶችን እና የሽያጭ ቦታ (POS) ውህደቶችን ከማስተርካርድና ከቪዛ ክፍያ ሥርዓቶች ጋር በማገናኘት ያቀርባል።

የብድር ምርቶች ላይ ማብራሪያ፡ ኢግልላይን በቀጥታ ብድርን አያቀርብም ወይም አያስተዳድርም። ሁሉም የሚሰጣቸው አገልግሎቶች በዲጂታል ክፍያዎች እና በገንዘብ ዝውውር ዙሪያ ያጠነጥናሉ። ሆኖም፣ መድረኮቹ ደንበኛ ባንኮች የራሳቸውን ወይም የሶስተኛ ወገን የብድር ምዘና (credit scoring) ሞተሮችን እንዲያዋህዱ ያስችላቸዋል።

የአገልግሎት አሰጣጥና የደንበኛ አያያዝ ሂደት

ኢግልላይን የቴክኖሎጂ መድረኮቹን ለአጋር ፋይናንስ ተቋማት በማቅረብ፣ እነዚያ ተቋማት የራሳቸውን ደንበኞች በዲጂታል መንገድ እንዲያስተዳድሩ ያስችላቸዋል።

የአመልካች ቻናሎችና የደንበኛ ማረጋገጫ

• የኤፒአይ/ኤስዲኬ አቅርቦት፡ ኢግልላይን የንግድ ለንግድ (B2B) አገልግሎት በመሆኑ፣ ለባንኮችና ለሌሎች ፊንቴክ ኩባንያዎች የኤፒአይዎችንና የኤስዲኬዎችን (Software Development Kits) ያቀርባል።
• የሞባይል መተግበሪያዎች፡ GetRoom እና CashGo የሞባይል መተግበሪያዎች (አንድሮይድ እና አይኦኤስ) ለዋና ተጠቃሚዎች አገልግሎት የሚሰጡ መተግበሪያዎች ናቸው።
• የድር ፖርታሎች፡ ለአጋር የኔትወርክ አስተዳደርና ለነጋዴዎች ምዝገባ የድር ፖርታሎችን ያቀርባል።
• የደንበኛዎን ይወቁ (KYC)፡ ኢግልላይን የደንበኛ ማረጋገጫ (KYC) እና የሰነድ ቀረጻ ሂደቶችን የሚያስችሉ ሞጁል መፍትሄዎችን ለአጋሮቹ ያቀርባል። ይህም ከብሔራዊ መታወቂያ እና ባዮሜትሪክ መረጃ ቋቶች ጋር (በኢትዮኤስኤስኤል አገልግሎት) የመዋሃድ ዕድልን ይደግፋል።
• የብድር ምዘና እና ግምገማ፡ ኢግልላይን የቴክኖሎጂ አቅራቢ እንደመሆኑ መጠን የብድር ግምገማን በቀጥታ አያከናውንም። ይሁን እንጂ፣ መድረኮቹ ደንበኛ ባንኮች የራሳቸውን ወይም የሶስተኛ ወገን የብድር ምዘና ስርዓቶችን እንዲያዋህዱ ያስችላቸዋል።

የገንዘብ ክፍያና መሰብሰቢያ ዘዴዎች

ኢግልላይን ለአጋሮቹ የገንዘብ ክፍያ እና መሰብሰቢያ ሂደቶችን የሚያቀላጥፉ ቴክኖሎጂዎችን ያቀርባል።

• የገንዘብ ክፍያ (Disbursement)፡ በባንክ ዝውውሮች (SWIFT, SEPA)፣ በኢትስዊች የተጎላበቱ የባንክ ውስጥ ዝውውሮች እና በሞባይል ገንዘብ የኪስ ቦርሳዎች (mobile-money wallets) አማካኝነት ገንዘብ እንዲከፈል ያስችላል።
• የገንዘብ መሰብሰብ (Collections)፡ የአጋር አውታረ መረብ መዳረሻ ነጥቦችን፣ የነጋዴ ክፍያ መቀበያ ውህደቶችን፣ የማስታወሻ መልእክቶችን (push-notification reminders) እና የሶስተኛ ወገን መሰብሰቢያ ሽርክናዎችን በመጠቀም የገንዘብ መሰብሰብን ያመቻቻል።

ቴክኖሎጂ እና የሽፋን ስፋት

ኢግልላይን ዘመናዊ የሞባይል መተግበሪያዎችን እና የላቀ የቴክኖሎጂ መሠረተ ልማትን በመጠቀም ሰፊ የጂኦግራፊያዊ ሽፋን አለው።

የሞባይል መተግበሪያዎች ዝርዝር

• GetRoom፡ ይህ የሆቴል ማስያዣ መተግበሪያ በአንድሮይድ ላይ 4.2/5፣ በአይኦኤስ ላይ ደግሞ 4.5/5 ደረጃ ተሰጥቶታል። የሆቴል ፍለጋ፣ የቅድሚያ ክፍያ ማስያዝ እና በመተግበሪያ ውስጥ ክፍያ መፈጸም ያስችላል።
• CashGo፡ የገንዘብ ዝውውር መከታተያ፣ የሂሳብ ክፍያ ሞጁሎች እና ከሰው ወደ ሰው (P2P) ዝውውሮችን የሚያቀርብ ሲሆን፣ በመተግበሪያ መደብሮች ላይ በአማካይ 4.0/5 ደረጃ አግኝቷል።

የድር ጣቢያ እና ዲጂታል ገጽታ

ኩባንያው የድርጅት ድረ-ገፅ (eaglelionsystems.com) ያለው ሲሆን፣ የአገልግሎቶቹን አጠቃላይ እይታዎች እና ለደንበኞች መግቢያ ፖርታሎችን ያቀርባል። በተጨማሪም፣ የLinkedIn ገጹ ወደ 3,000 የሚጠጉ ተከታዮች ያሉት ሲሆን፣ ሽርክናዎችን እና የሥራ ዕድሎችን ያስተዋውቃል።

የጂኦግራፊያዊ ሽፋን እና የደንበኛ መሰረት

ኢግልላይን በአጋር ባንኮች እና ወኪል አውታረ መረቦች አማካኝነት በመላው ኢትዮጵያ ሽፋን አለው። የኤፒአይ ውህደቶቹ ሁሉንም ዋና ዋና የንግድ ባንኮች እና የሞባይል ገንዘብ ኦፕሬተሮችን ወዲያውኑ ለመድረስ ያስችላሉ። በአሁኑ ጊዜ ከ15 በላይ ባንኮችን፣ ከ20 በላይ የገንዘብ ዝውውር ኦፕሬተሮችን እና ከ500 በላይ የድርጅት ነጋዴዎችን ያገለግላል። በአጋር ቻናሎቹ አማካኝነት የሚደርስባቸው የዋና ተጠቃሚዎች ቁጥር 2 ሚሊዮን ግምት እንዳለው ተገልጿል።

የቁጥጥር ሁኔታ እና ህጋዊ ፍቃዶች

የፋይናንስ ተንታኝ እንደመሆናችን መጠን የኩባንያውን የቁጥጥር ሁኔታ መገምገም ወሳኝ ነው።

የፈቃድ ሁኔታ

ኢግልላይን እንደ ሶፍትዌር አገልግሎት ሰጪ እንጂ እንደ የተቀማጭ ገንዘብ ተቀባይ ወይም ብድር ሰጪ ተቋም ፈቃድ የለውም። ይህ ማለት በቀጥታ የባንክ አገልግሎቶችን ወይም የብድር አገልግሎቶችን መስጠት አይችልም። በምትኩ፣ በኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ (NBE) በአዋጅ ቁጥር 718/2011 በተደነገገው የመክፈያ ሥርዓት (Payment System Proclamation) መሠረት የክፍያ ሥርዓት አቅራቢዎችን የሚመለከቱ ሕጎችን በማክበር ቁጥጥር ይደረግበታል።

የደንበኞች ጥበቃ

የኢግልላይን መድረኮች በኢትዮጵያ የግል መረጃ ጥበቃ መመሪያዎች መሠረት የመረጃ ግላዊነትን እና የስምምነት አስተዳደርን ያስፈጽማሉ። በተጨማሪም፣ ለሁሉም የካርድ ክፍያ መፍትሄዎች የPCI-DSS (Payment Card Industry Data Security Standard) ደንቦችን ያከብራል።

በገበያ ውስጥ ያለው ቦታ እና ተወዳዳሪዎች

ኢግልላይን በኢትዮጵያ የፊንቴክ ገበያ ውስጥ ጠንካራ ቦታ ይዞ ይገኛል።

የገበያ ድርሻ እና ልዩነት

ኢግልላይን ከቤልካሽ (ቴሌብር) እና ከኢትዮፔይ ጋር በመሆን ከሶስቱ ግንባር ቀደም የአገር ውስጥ የፊንቴክ የቴክኖሎጂ አቅራቢዎች አንዱ እንደሆነ ይታወቃል። በኤፒአይ-መጀመሪያ አርክቴክቸር፣ ባለብዙ ተቋም ውህደት መግቢያ በር እና ቅጽበታዊ የማስፈጸሚያ አገልግሎቶች የላቀ ነው።

ዋና ተወዳዳሪዎች

• ቤልካሽ/ቴሌብር፡ በኢትዮ ቴሌኮም የተያዘ የሞባይል ገንዘብ ኦፕሬተር።
• ኢትዮፔይ፡ ብሔራዊ የኤሌክትሮኒክስ ክፍያ መቀየሪያ ኦፕሬተር።
• ኤም-ቢር (M-BIRR)፡ የገንዘብ ዝውውር እና የሞባይል ገንዘብ አግሪጌተር።

የዕድገት ሂደት እና ሽርክናዎች

ኩባንያው ፈጣን ዕድገት እያሳየ ይገኛል። በ2024 ከማስተርካርድ ጋር በመተባበር የነጋዴ ክፍያ መቀበያ መግቢያ በርን አስጀመረ። በ2025 ደግሞ ድንበር ተሻጋሪ የገንዘብ ዝውውር መድረኩን በሸራተን አዲስ አስመርቋል። ከሳፋሪኮም (M-PESA ኢትዮጵያ) እና ከኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ጋር ለነጋዴዎች ምዝገባ ሂደት የሚደረጉ የሙከራ ሥራዎች ቀጥለዋል።

የደንበኞች ተሞክሮ እና ግብረመልሶች

የኢግልላይን የአገልግሎት ጥራት በአብዛኛው በአጋሮቹ በኩል የሚሰጥ በመሆኑ፣ የደንበኞች ግብረመልሶች በመተግበሪያዎቹ ላይ ያተኮሩ ናቸው።

የመተግበሪያ ግምገማዎች

• GetRoom፡ በአጠቃላይ አዎንታዊ የመተግበሪያ መደብር ደረጃዎች (4.2-4.5 ኮከቦች) አሉት።
• CashGo፡ በ2025 ሁለተኛ ሩብ ዓመት ውስጥ አልፎ አልፎ የመተግበሪያ ብልሽቶች እንደታዩ እና 15% የሚሆኑ ደስተኛ ያልሆኑ ተጠቃሚዎች አስተያየት እንደሰጡ ተዘግቧል።

የተለመዱ ቅሬታዎች

• በኢትስዊች የጥገና ጊዜያት አልፎ አልፎ የሚፈጠሩ የአገልግሎት መቋረጦች።
• በመተግበሪያ ውስጥ ባሉ የእርዳታ ገጾች ላይ የእንግሊዝኛ ቋንቋ ድጋፍ ውስንነት።

የደንበኞች አገልግሎት

ኩባንያው ለድርጅት ደንበኞቹ (ለአጋር ተቋማት) 24/7 የወሰኑ የሂሳብ አስተዳዳሪዎች ድጋፍ ይሰጣል። ለዋና ተጠቃሚዎች የደንበኞች እርዳታ ዴስክ ከጠዋቱ 3:00 እስከ ምሽቱ 12:00 (በምሥራቅ አፍሪካ ሰዓት) በስልክ መስመር እና በኢሜይል አገልግሎት ይሰጣል።

ለአጋር ተቋማት እና የመጨረሻ ተጠቃሚዎች ተግባራዊ ምክር

ኢግልላይን እንደ የፋይናንስ ቴክኖሎጂ አቅራቢነት ያለው ሚና ልዩ በመሆኑ፣ ምክሮቹም ከዚሁ ጋር የተጣጣሙ መሆን አለባቸው።

ለፋይናንስ ተቋማት (ባንኮች፣ ማይክሮ ፋይናንስ፣ የቴሌኮም ኩባንያዎች)

• የቴክኖሎጂ አጋርነትን ማገናዘብ፡ የዲጂታል የፋይናንስ አገልግሎቶቻችሁን ለማስፋት ካሰቡ፣ የኢግልላይንን ኤፒአይ-መጀመሪያ አርክቴክቸር እና የባለብዙ ተቋም ውህደት መድረክን ማገናዘብ ጠቃሚ ነው።
• የብድር ምዘና ውህደት፡ የኢግልላይን መድረኮች የብድር ምዘና ሞተሮችን የማዋሃድ ዕድል ስለሚሰጡ፣ የራስዎን የብድር አሰጣጥ ሥርዓት ከዲጂታል አገልግሎቶቻችሁ ጋር ማስተሳሰር ይችላሉ።
• የደንበኛዎን ይወቁ (KYC) ማጠናከር፡ በኢግልላይን ከሚቀርቡት የKYC ሞጁሎች በመጠቀም የደንበኛ ማረጋገጫ ሂደታችሁን ማቀላጠፍ እና ማጠናከር ትችላላችሁ።

ለአገልግሎት ተጠቃሚዎች (ለኢግልላይን አጋሮች ደንበኞች)

• የመተግበሪያዎቹን ግምገማዎች መመልከት፡ እንደ GetRoom እና CashGo ያሉ መተግበሪያዎችን ከመጠቀምዎ በፊት በመተግበሪያ መደብሮች ላይ ያሉትን ግምገማዎች መመልከት ጠቃሚ ነው።
• የአገልግሎት ውሎችን መረዳት፡ ኢግልላይን ራሱ የብድር አገልግሎት የማይሰጥ በመሆኑ፣ የብድር አገልግሎት የሚያገኙ ከሆነ፣ ውሎቹን፣ የወለድ መጠኑን እና ክፍያዎችን ከአገልግሎቱን ከሚሰጠው የፋይናንስ ተቋም ጋር በደንብ መረዳት ያስፈልጋል።
• ለቴክኒካዊ ችግሮች መዘጋጀት፡ ምንም እንኳን አጠቃላይ ግምገማዎች አዎንታዊ ቢሆኑም፣ እንደ ማንኛውም የዲጂታል አገልግሎት አልፎ አልፎ የቴክኒክ ችግሮች ሊያጋጥሙ ስለሚችሉ፣ አስፈላጊ ከሆነ የደንበኞች አገልግሎትን ለማግኘት ዝግጁ ይሁኑ።

በማጠቃለያም፣ ኢግልላይን ሲስተም ቴክኖሎጂ ኃ.የተ.የግ.ማ. በኢትዮጵያ የዲጂታል ፋይናንስ ሥነ ምህዳር ውስጥ የላቀ የቴክኖሎጂ መሰረት በመገንባት፣ የባንክ እና የገንዘብ ዝውውር አገልግሎቶችን ለሕዝብ ተደራሽ ለማድረግ ከፍተኛ አስተዋፅዖ እያደረገ ያለ ኩባንያ ነው።