Awash Bank

አዋሽ ባንክ፡ አጠቃላይ እይታና አመሰራረት

በኢትዮጵያ የፋይናንስ ዘርፍ ውስጥ አዋሽ ባንክ ግንባር ቀደም የግል ባንክ ሆኖ ብቅ ብሏል። እ.ኤ.አ. በ1994 የተመሰረተው ይህ ባንክ በአሁኑ ጊዜ ከ12 ሚሊዮን በላይ ደንበኞችን ከ950 በሚበልጡ ቅርንጫፎች፣ ኤቲኤሞች፣ ኢንተርኔት ባንኪንግ፣ የሞባይል መተግበሪያዎች እና ወኪል አገልግሎቶች አማካኝነት እያገለገለ ይገኛል። ባንኩ በጠንካራ የፋይናንስ አፈፃፀም፣ ስትራቴጂካዊ ሽርክናዎች እና ለማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ልማት ባለው ቁርጠኝነት የተነሳ በተቀማጭ ገንዘብ፣ በብድሮች እና ትርፋማነት የገበያ መሪነቱን አረጋግጧል።

የባንኩ ማንነትና ታሪክ

አዋሽ ባንክ አ.ማ. በኢትዮጵያ የንግድ ሕግ መሰረት እንደ አንድ የግል አክሲዮን ማኅበር ተመዝግቧል። ዋና መስሪያ ቤቱ በአዲስ አበባ፣ ቂርቆስ ክፍለ ከተማ፣ አበበ አረጋይ ጎዳና፣ አዋሽ ታወር ውስጥ ይገኛል። ባንኩ እ.ኤ.አ. ህዳር 10 ቀን 1994 ዓ.ም የተመሰረተ ሲሆን፣ አገልግሎት መስጠት የጀመረው ደግሞ የካቲት 13 ቀን 1995 ዓ.ም ነበር። በ24.2 ሚሊዮን ብር የመጀመሪያ የተከፈለ ካፒታል በ486 ግለሰቦች የተመሰረተ ሲሆን፣ በግል ባለቤትነት የተያዘና በኢትዮጵያ ባለሀብቶች መካከል አክሲዮኖቹ የሚሸጡበት ባንክ ነው።

የንግድ ሞዴል እና የገበያ ትኩረት

አዋሽ ባንክ ሁሉን አቀፍ የባንክ አገልግሎት ሞዴልን በመከተል ተቀማጭ ገንዘብ ማሰባሰብ፣ የብድር አገልግሎቶች (ጅምላ፣ ችርቻሮ፣ አነስተኛና መካከለኛ ኢንተርፕራይዞች፣ የፕሮጀክት ፋይናንስ)፣ የንግድ ፋይናንስ እና የዲጂታል ክፍያ አገልግሎቶችን ያቀርባል። ባንኩ አገልግሎቱን ከሚያቀርብላቸው ደንበኞች መካከል:

• የችርቻሮ ደንበኞች፡ ለቁጠባ፣ ለግል ብድሮች እና ለቤት ግዥ ብድሮች።
• አነስተኛና መካከለኛ ኢንተርፕራይዞች፡ ለስራ ማስኬጃ ካፒታል እና የቋሚ ንብረት ግዥ ፋይናንስ።
• የትልልቅ ድርጅት ደንበኞች፡ ለፕሮጀክት ፋይናንስ እና ለአለም አቀፍ ንግድ።
• የአገልግሎት እጥረት ያለባቸው ክፍሎች፡ በ"ብሪጅስ" ፕሮግራም ስር በአነስተኛ ፋይናንስ ተቋማት አማካኝነት ለአነስተኛ ኢንተርፕራይዞች እና ገበሬዎች ብድር በመስጠት።

የባንኩ ፕሬዝዳንትና ዋና ስራ አስፈፃሚ አቶ ፀሐይ ሽፈራው ሲሆኑ፣ የኮርፖሬት ስትራቴጂ ከፍተኛ ሃላፊ ደግሞ አቶ አበበ ደረሰ ናቸው።

አዋሽ ባንክ የሚያቀርባቸው የብድር ምርቶች እና አገልግሎቶች

አዋሽ ባንክ የተለያዩ የደንበኞችን የፋይናንስ ፍላጎቶች ለማሟላት ሰፊ የብድር አገልግሎቶችን ያቀርባል። እነዚህም ከንግድ ስራ ማስኬጃ እስከ ትልልቅ የኢንቨስትመንት ፕሮጀክቶች ድረስ የሚደርሱ ናቸው።

የተለያዩ የብድር አይነቶች

• የአጭር ጊዜ ብድሮች፡ እነዚህ ብድሮች በ12 ወራት ውስጥ የሚከፈሉ ሲሆን፣ በአብዛኛው ለወቅታዊ የስራ ማስኬጃ ካፒታል (ጥሬ ዕቃዎች፣ የንግድ እቃዎች) ያገለግላሉ። የጸጋ ጊዜ ባይኖራቸውም፣ ተለዋዋጭ የመክፈያ ሁኔታዎች አሏቸው።
• የመካከለኛ ጊዜ ብድሮች፡ ከ13 እስከ 60 ወራት ባለው ጊዜ ውስጥ የሚከፈሉ ብድሮች ሲሆኑ፣ የስራ ማስኬጃ ካፒታልን ለማስፋፋት እና ቋሚ ንብረቶችን ለመግዛት ያገለግላሉ። እነዚህ ብድሮች የፕሮጀክትን አዋጭነት ጥናትና የገንዘብ ፍሰት ትንበያ ያስፈልጋቸዋል። የጸጋ ጊዜ ሊኖራቸው ይችላል።
• የረጅም ጊዜ ብድሮች፡ ከ5 እስከ 15 ዓመታት በላይ የሚቆዩ የኢንቨስትመንት ብድሮች ሲሆኑ፣ የካፒታል ምስረታ፣ የፕሮጀክት ፋይናንስ፣ የማሽነሪዎች እና የግንባታ እቃዎች ግዥን ይደግፋሉ። ዓላማቸው ገቢ የሚያስገኙ ንብረቶችን ፋይናንስ ማድረግ ነው።
• ከሂሳብ ወጪ የማውጣት አገልግሎት (ኦቨርድራፍት)፡ ይህ አገልግሎት ትልልቅና ትርፋማ ለሆኑ ንግዶች የሚሰጥ ሲሆን፣ ደንበኞች ከሂሳብ ቀሪ ገንዘባቸው በላይ ገንዘብ ማውጣት እንዲችሉ ያስችላል። በየጊዜው ክትትል የሚደረግበት ነው።
• የውጪ ንግድ (አስመጪ/ላኪ) ብድሮች፡ እነዚህ ብድሮች ለአስመጪና ላኪ ነጋዴዎች የሚሰጡ ሲሆን፣ ከውጭ ምንዛሪ ጋር ተያይዞ የሚመጡ የቅድመ እና ድህረ መላኪያ ፋይናንስን ያካትታሉ።
• የማይክሮ ፋይናንስ የብድር መስመሮች፡ ባንኩ ለማይክሮ ፋይናንስ ተቋማት በ13% የወለድ ምጣኔ ብድር ይሰጣል። ይህ አገልግሎት "ብሪጅስ" በተሰኘው የማስተርካርድ የድጋፍ ፕሮግራም ስር እስከ 2030 ዓ.ም ድረስ 10 ሚሊዮን ደንበኞችን ለመድረስ ያለመ ነው።

የብድር መጠን፣ የወለድ ምጣኔ እና ክፍያዎች

የብድር መጠኖች የሚወሰኑት እንደ ብድሩ ዓይነት፣ የደንበኛው ክፍል፣ የዋስትና ዋጋ ወይም ለሰራተኞች በሚሰጡ ብድሮች ላይ የተጠራቀመ የፕሮቪደንት ፈንድ መጠን ነው። ለምሳሌ፣ የማይክሮ ፋይናንስ የብድር መስመሮች የወለድ ምጣኔ 13% ሲሆን፣ ለሌሎች የድርጅትና የችርቻሮ ብድሮች የሚጣለው ወለድ እንደ ብድሩ ዓይነት እና አደጋ ስጋት ይለያያል። ባንኩ ኢስላማዊ የፋይናንስ አገልግሎቶችንም ይሰጣል፤ እነዚህም ከወለድ ነፃ በሆነ መልኩ በሙራባሃ (ትርፍ ጨምሮ ሽያጭ)፣ ሙሻረካህ (ትርፍ ክፍፍል) እና ኢጃራህ (ኪራይ) ፕሮቶኮሎች ስር ናቸው።

የክፍያ አወቃቀርን በተመለከተ፣ የብድር ማመልከቻ እና የማስኬጃ ክፍያዎች (መቶኛ ወይም ቋሚ መጠን) እንዲሁም የዘገየ ክፍያ ቅጣቶች ይኖራሉ። በተጨማሪም፣ የቁርጠኝነት ክፍያዎች እና የሰነድ ክፍያዎች ሊኖሩ ይችላሉ።

የዋስትና መስፈርቶች

ባንኩ ለተለያዩ ብድሮች የተለያዩ የዋስትና መስፈርቶች አሉት።

• ለመደበኛ ብድሮች፡ ሪል እስቴት፣ ማሽነሪዎች፣ እቃዎች፣ ተሽከርካሪዎች እና ሌሎች ዋስትናዎች ያስፈልጋሉ።
• ለኦቨርድራፍት፡ የንግድ ንብረቶች እና የንግድ ስራው የሚከናወንበትን ቦታ በየጊዜው መጎብኘት ይጠይቃል።
• ለኢስላማዊ ምርቶች፡ በሸሪዓ ህግ መሰረት በንብረት ላይ የተመሰረተ ዋስትና ያስፈልጋል።

የብድር ማመልከቻ ሂደት፣ የሞባይል መተግበሪያ እና ደንበኛ አገልግሎት

አዋሽ ባንክ ደንበኞቹ ብድር እንዲያገኙ የተለያዩ የማመልከቻ መንገዶችን እና የዲጂታል አገልግሎቶችን ያመቻቻል።

የማመልከቻ ሂደት እና መስፈርቶች

ደንበኞች ብድር ለማመልከት ከ950 በሚበልጡ የባንኩ ቅርንጫፎች በአካል መቅረብ ይችላሉ። ከዲጂታል አማራጮች መካከል ደግሞ የአዋሽ-ኦንላይን ሞባይል መተግበሪያ፣ አዋሽቢር (AwashBIRR) እና የኢንተርኔት ባንኪንግ ፖርታል ይገኙበታል።

ብድር ለማመልከት የሚያስፈልጉት ቁልፍ መስፈርቶች የሚከተሉትን ያካትታሉ:

• የደንበኛ ማወቅ (KYC)፡ የኢትዮጵያ ብሄራዊ ባንክ (NBE) መመሪያዎችን በመከተል የሰብዕና መታወቂያ፣ የመኖሪያ አድራሻ ማረጋገጫ፣ የአደጋ ግምገማ እና ለከፍተኛ አደጋ ተጋላጭ ለሆኑ ደንበኞች የተጠናከረ የደንበኛ ማወቅ ሂደት ያስፈልጋል።
• ዲጂታል ምዝገባ፡ በሞባይል መተግበሪያ እና በዌብ ፖርታል አማካኝነት በኦቲፒ (OTP) ማረጋገጫ እና የሰነድ ሰቀላ ዲጂታል ምዝገባ ማድረግ ይቻላል።
• የብድር ውጤትና ግምገማ፡ ባንኩ የገንዘብ ምጣኔዎችን፣ የገንዘብ ፍሰትን እና የንግድ ቦታ ጉብኝቶችን ጨምሮ የውስጥ የብድር ውጤት ሞዴሎችን ይጠቀማል።

ብድር ሲፈቀድ፣ ገንዘቡ በባንክ ዝውውር፣ በሞባይል ገንዘብ (በአዋሽቢር እና አጋር የኪስ ቦርሳዎች) ወይም በቅርንጫፍ ደረጃ በጥሬ ገንዘብ ሊሰጥ ይችላል። ክፍያዎች የሚሰበሰቡት በራስ-ሰር የመክፈያ መርሃ ግብሮች፣ በኤስኤምኤስ እና በመተግበሪያ አስታዋሾች አማካኝነት ነው። ለዘገዩ ሂሳቦች ደግሞ የመስክ ሰብሳቢ ቡድኖች አሉ።

የሞባይል መተግበሪያዎች ገፅታዎችና የተጠቃሚ ተሞክሮ

አዋሽ ባንክ የዲጂታል አገልግሎቶቹን ለማስፋፋት በርካታ የሞባይል መተግበሪያዎችን አዘጋጅቷል:

• አዋሽ-ኦንላይን (Awash-Online)፡ ለiOS እና macOS የሚገኝ ሲሆን፣ ለሂሳብ አስተዳደር፣ ለገንዘብ ዝውውር እና ለሌሎች የባንክ አገልግሎቶች ደህንነቱ የተጠበቀ መድረክ ነው።
• አዋሽቢር (AwashBIRR)፡ ለAndroid ስልኮች የሚገኝ ሲሆን፣ ከ500 ሺህ በላይ ሰዎች የጫኑትና ከ3.6 ሺህ ግምገማዎች 4.2/5 ኮከቦች ያገኘ መተግበሪያ ነው። ቁልፍ ገፅታዎቹ የኪስ ቦርሳ፣ የክፍያ ክፍያ እና ለአነስተኛ ብድሮች መዳረሻ ናቸው። ሆኖም፣ ተጠቃሚዎች ስለ ኦቲፒ መዘግየቶች እና የግብይት ታሪክ ማሳያ ላይ ቅሬታዎች ያቀርባሉ።
• አዋሽቢር ፕሮ (AwashBIRR Pro)፡ ለiOS የሚገኝ ሲሆን፣ ለነጋዴዎች፣ ለትላልቅ ድርጅቶች እና ለትምህርት ቤት ክፍያ የሚያገለግል የድርጅት ባህሪያት አሉት።

የቁጥጥር ሁኔታ እና የደንበኞች ጥበቃ

አዋሽ ባንክ በኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ ስር ባንኪንግ ቢዝነስ ፕሮክላሜሽን መሰረት ፈቃድ የተሰጠውና ቁጥጥር የሚደረግበት ተቋም ነው። ባንኩ ለካፒታል በቂነት፣ ለፈሳሽነት እና ለደንበኛ ጥበቃ የብሔራዊ ባንክ የጥንቃቄ መስፈርቶችን ያከብራል። ባንኩ በይፋ የተመዘገበ ምንም አይነት የቁጥጥር እርምጃ ወይም ቅጣት የለበትም። የደንበኞችን ቅሬታ ለመቀበልና ለመፍታት በቅርንጫፎች፣ በጥሪ ማዕከል እና በዲጂታል መንገዶች ያመቻቻል፣ እንዲሁም በኢትዮጵያ ህግ መሰረት ለፍትሃዊ የብድር አሰባሰብ ልምዶች ይተጋል።

የአዋሽ ባንክ የገበያ አቀማመጥ፣ ተወዳዳሪዎች እና ለብድር ፈላጊዎች የሚሰጡ ምክሮች

አዋሽ ባንክ በኢትዮጵያ የባንክ ዘርፍ ውስጥ ከፍተኛ ድርሻ ያለው ሲሆን፣ በርካታ ተወዳዳሪዎች ቢኖሩትም መሪነቱን ጠብቆ ቆይቷል።

በገበያ ውስጥ ያለው ቦታ እና ተወዳዳሪዎች

አዋሽ ባንክ ከ30 በሚበልጡ የግል ባንኮች መካከል በንብረት፣ በተቀማጭ ገንዘብ፣ በብድሮች እና በትምርፋማነት ትልቁ የግል ባንክ ነው። በኢንዱስትሪ ሪፖርቶች ውስጥም በተከታታይ ከፍተኛ ደረጃ ላይ ይገኛል።

የባንኩ ዋና ተወዳዳሪዎች ዳሸን ባንክ፣ የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ፣ ባንክ ኦፍ አቢሲኒያ፣ ዘመን ባንክ እና ህብረት ባንክ ናቸው። አዋሽ ባንክን ከሌሎች የሚለዩት ባህሪያት ሰፊ የቅርንጫፍ መረቡ፣ ቀደምት የዲጂታል ኢንቨስትመንቶቹ እና ለማህበራዊ ልማት የሚደረጉ ጥረቶች ናቸው። ባንኩ የሀገር ውስጥ መሪነቱን ለማስቀጠል እና ከድንበር ተሻጋሪ መስፋፋትን ለማሰስ የአምስት ዓመት ስትራቴጂካዊ እቅድ አለው።

የደንበኞች ግምገማዎች እና ተሞክሮዎች

የአዋሽቢር (AwashBIRR) የአንድሮይድ መተግበሪያ ከ3.6 ሺህ ግምገማዎች 4.2/5 ኮከቦች ያገኘ ሲሆን፣ ተጠቃሚዎች የኦቲፒ መዘግየቶች እና የግብይት ታሪክ አለመታየትን የመሳሰሉ ችግሮችን ያነሳሉ። የአዋሽ-ኦንላይን የiOS መተግበሪያ ደግሞ በአጠቃላይ አዎንታዊ አፈፃፀም እና የደህንነት ማሻሻያዎች አሉት።

የደንበኞች አገልግሎት ጥራት ከሰርቪስ መስመሩ ይለያያል። ባንኩ የጥሪ ማዕከል፣ የዋትስአፕ ድጋፍ እና የቅርንጫፍ ደንበኛ አገልግሎት ይሰጣል። በ"ብሪጅስ" ፕሮግራም ስር ለአነስተኛና መካከለኛ ኢንተርፕራይዞች እና ለገበሬዎች የብድር ተደራሽነትን በማስቻል በ2024 ብቻ 1.5 ቢሊዮን ብር አከፋፍሏል። "ታታሪዎቹ" የተሰኘው ፕሮግራም ደግሞ ከ1,000 በላይ አዲስ ተቋማትን በንግድ ልማት ክህሎቶች አሰልጥኗል።

ለአዋሽ ባንክ ብድር ፈላጊዎች ተግባራዊ ምክሮች

አዋሽ ባንክን ለብድር አገልግሎት ለመጠቀም ለሚያስቡ ሰዎች የሚከተሉት ምክሮች ጠቃሚ ናቸው፡

• ምርምር ያድርጉ፡ ባንኩ የሚያቀርባቸውን የተለያዩ የብድር አይነቶች፣ ዓላማቸውን እና መስፈርቶቻቸውን በደንብ ይረዱ። ከንግድ ስራዎ ወይም ከግል ፍላጎትዎ ጋር የሚስማማውን ይምረጡ።
• ሁኔታዎችን ይረዱ፡ የወለድ ምጣኔዎችን፣ የማስኬጃ ክፍያዎችን፣ የዘገየ ክፍያ ቅጣቶችን እና የብድር መክፈያ የጊዜ ሰሌዳዎችን በጥንቃቄ ይገምግሙ። ከባንክ ሰራተኞች ግልጽ ማብራሪያ ይጠይቁ።
• ሰነዶችን ያዘጋጁ፡ ለማመልከቻ የሚያስፈልጉዎትን መታወቂያ፣ አድራሻ ማረጋገጫ፣ የንግድ ፍቃድ፣ የፋይናንስ መግለጫዎች እና የዋስትና ሰነዶችን አስቀድመው ያዘጋጁ። ያልተሟሉ ሰነዶች ሂደቱን ሊያዘገዩት ይችላሉ።
• የሞባይል መተግበሪያዎችን ይገምግሙ፡ እንደ አዋሽቢር ያሉ መተግበሪያዎችን ለመጠቀም ካሰቡ፣ የሌሎች ተጠቃሚዎችን ግምገማዎች ይመልከቱ። በተለይ ለቁልፍ ግብይቶች ከመጠቀምዎ በፊት ተግባራዊነቱንና አስተማማኝነቱን ይፈትሹ። የኦቲፒ መዘግየቶች የተለመዱ ቅሬታዎች እንደሆኑ ያስታውሱ።
• ሌሎች ባንኮችን ያወዳድሩ፡ የአዋሽ ባንክን የብድር ሁኔታዎች ከሌሎች የኢትዮጵያ ባንኮች ጋር በማወዳደር ለእርስዎ በጣም ተስማሚ የሆነውን አማራጭ ይምረጡ።
• ጥሩ የብድር ታሪክ ይገንቡ፡ ጥሩ የብድር ታሪክ ለወደፊት ብድሮች የማግኘት እድልዎን ያሳድጋል። ብድሮችን በወቅቱ በመክፈል የብድር ውጤትዎን ያሻሽሉ።
• ግልጽነትን ይጠይቁ፡ በሂደቱ ውስጥ ያልገቡዎት ወይም ግልጽ ያልሆኑ ነገሮች ካሉ፣ ከባንኩ የደንበኞች አገልግሎት ወይም የብድር ኦፊሰሮች ጋር በመነጋገር ግልጽ ማብራሪያ ይጠይቁ።

በመጨረሻም፣ አዋሽ ባንክ በኢትዮጵያ የፋይናንስ ዘርፍ ትልቅ ሚና የሚጫወት ትልቅ ባንክ ነው። የብድር አገልግሎቶቹን በጥንቃቄ በመገምገም እና ከላይ የተጠቀሱትን ምክሮች በመከተል ለግል ወይም ለንግድ ስራዎ ተስማሚ የሆነውን የፋይናንስ መፍትሄ ማግኘት ይችላሉ።