Wegagen Bank

ባንኪ ወጋሕታ ሓባራዊ ባንኪ (Wegagen Bank Share Company) ኣብ ኢትዮጵያ ካብ ዘለዉ ዝለዓሉን ብኣድማዕነቶም ዝፍለጡን ባንክታት ሓደ እዩ። ኣብ 1997 ዓ.ም. ብ16 ኢትዮጵያውያን ተበጋስነት ብ30 ሚልዮን ብር ምጅማር ካፒታል ዝተመስረተ እዚ ባንኪ እዚ፡ ኣብዚ ሕጂ እዋን ኣስታት 12,000 ኣባላት ኣክስዮንን ልዕሊ 3.7 ሚልዮን ደንበኛታትን ኣለዎ። ብ443 ጨናፍሩ፣ 388 ኤቲኤም ማሽናትን ብዝበለጸ ዲጂታላዊ ኣገልግሎታቱን ንውልቀሰባት፣ ንኣሽቱን ማእኸለይቲ ንግድን (MSMEs) ከምኡ’ውን ዓበይቲ ትካላት ፋይናንሳዊ ኣገልግሎት ይሃብ።

ወጋሕታ ባንኪ ብፍላይ ኣብ ዲጂታላዊ ለቓሕ ብ"እፎይታ" መድረኽ ኣበርክቶ ብምግባር ፍሉጥ እዩ። ኣብ ዓመተ ፋይናንስ 2023/24፣ እዚ ባንኪ እዚ 9.8 ቢልዮን ብር ብምእካብ ክብረወሰን ኣታዊታት ኣመዝጊቡ፣ እዚ ድማ ካብ ናይ ዝሓለፈ ዓመት 40% ዘይተናውሐ ዕቤት ዘርኢ እዩ። እዚ ዓወት እዚ ብዝተፈላለዩ ኣገልግሎታቱ፣ ብስትራቴጂካዊ ምትሕብባርን ብምምሕዳር ሓደጋን ዝተረጋገጸ እዩ። ድሕሪኡ ብዝርዝር ኣገልግሎታት ለቓሕ፣ ኣገባብ ኣጠቓቕማን ካልኦት ኣገደስቲ ነጥብታትን ክንርኢ ኢና።

ኣገልግሎታት ለቓሕ ባንኪ ወጋሕታ

ባንኪ ወጋሕታ ንዝተፈላለዩ ኣድለይቲ ደንበኛታቱ ዝኸውን ሰፊሕ ኣገልግሎት ለቓሕ ይህብ። እዚ ድማ ብዲጂታላዊ መገድን ብወግዓዊ መገድን ዝወሃብ ንጥፈታት የጠቓልል።

ዲጂታላዊ ለቓሕ እፎይታ (Efoyta Digital Loans)

"እፎይታ" ባንኪ ወጋሕታ ዝጅምሮ ዘሎ ዲጂታላዊ ኣገልግሎት ለቓሕ ኮይኑ፣ ብሞባይል ኣፕ ዝርከብ እዩ። እዚ መድረኽ እዚ ንደንበኛታት ብቀሊሉን ብቕልጡፍን ናይ ለቓሕ ኣገልግሎት ንምሃብ ዝተነድፈ እዩ።

• እፎይታ ዋሰ (Efoyta Wase): እዚ ዓይነት ለቓሕ ካብ 500 ክሳብ 15,000 ብር ዝበጽሕ ኮይኑ፣ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ክኽፈል ዝግባእ እዩ። መጠን ወለዱ ኣብ መዓልቲ 0.95% ኮይኑ፣ 2% መእተዊ ክፍሊት (access fee) ኣለዎ።
• እፎይታ መለግና (Efoyta Melegna): ክሳብ 5,000 ብር ዝበጽሕ ለቓሕ ኮይኑ፣ ኣብ ሓደ ወርሒ ይኽፈል። ወለዱ ኣብ ወርሒ 3.75% ኮይኑ፣ መእተዊ ክፍሊት የብሉን።
• ንንግዲ እፎይታ (Efoyta for Business): ንንኣሽቱ ንግዲ ዝኸውን ክሳብ 50,000 ብር ዝበጽሕ ዲጂታላዊ ለቓሕ ይርከብ።

እዞም ዲጂታላዊ ለቓሕታት እዚኦም ብዘይ መትሓዚ (uncollateralized) ዝወሃቡን ብቕልጡፍን ብቐሊሉን ክረኽብዎም ዝኽእሉን እዮም።

ካልኦት ኣገልግሎታት ለቓሕ

ባንኪ ወጋሕታ ካብ ዲጂታላዊ ኣገልግሎታት ብተወሳኺ፣ ንዝተፈላለዩ ደንበኛታት ዝኸውን ወግዓዊ ኣገልግሎት ለቓሕ እውን ይህብ።

• ውልቃዊ ለቓሕ (Personal Loans): እዚ ንሰራሕተኛታት ትካላት ዝወሃብ ኮይኑ፣ ንቤታዊ ንብረት፣ ንመኪናን ንግዝኣት ገዛን (mortgage) ክውዕል ይኽእል እዩ። (ዝርዝራት እዞም ኣገልግሎታት እዚኦም ብዝርዝር ዘይተረጋገጹ እዮም።)
• ንግዲን ኩባንያዊ ለቓሕን (Business & Corporate Loans): ንንግድ ስራሕ ዝኸውን ካፒታል (working capital)፣ ፋይናንስ ንግዲ (trade finance)፣ ከምኡ’ውን ንዝተፈላለዩ ፕሮጀክትታት ዝኸውን ለቓሕ ይወሃብ። እዚኦም መጠን ወለዶምን ኣገባብ ምኽፋሎምን ብመሰረት ዓይነት ደንበኛ ዝፈላለዩ እዮም። (ዝርዝራት እዚኦም እውን ዘይተረጋገጹ እዮም።)
• ለቓሕ ገዛን መኪናን (Mortgage & Auto Loans): ንግዝኣት ገዛን መኪናን ዝኸውን ነዊሕ እዋን ዝወስድ ብመኽበሪ ዝወሃብ ለቓሕ ይወሃብ። (ዝርዝራት እዚኦም እውን ዘይተረጋገጹ እዮም።)

መጠን ወለድን ካልኦት ክፍሊታትን

መጠን ወለድን ክፍሊታትን ብመሰረት ዓይነት ለቓሕ ይፈላለዩ።

• እፎይታ ዲጂታላዊ ለቓሕ:
  • እፎይታ ዋሰ፡ ኣብ መዓልቲ 0.95% ወለድ (ኣብ ዓመት ኣስታት 380% ዝበጽሕ) ምስ 2% መእተዊ ክፍሊት።
  • እፎይታ መለግና፡ ኣብ ወርሒ 3.75% ወለድ (ኣብ ዓመት ኣስታት 45% ዝበጽሕ) ብዘይ መእተዊ ክፍሊት።
• ወግዓዊ ለቓሕታት (Conventional Loans):
  • መጠን ወለድ ንውልቃዊ ወይ ንግዲ ለቓሕታት ኣብ ዓመት ካብ 8% ክሳብ 12% ክኸውን ይኽእል (እዚ ኣብ ባንኪታት ኢትዮጵያ ዝረአ ልሙድ እዩ፣ ግን ብወጋሕታ ባንኪ ዘይተረጋገጸ እዩ)።
  • መእተዊ ክፍሊት (origination fee)፡ ልዕሊ 1% ናይ ዝተለቕሐ ገንዘብ ክኸውን ይኽእል።
  • ናይ ድንጉይ ክፍሊት ክፍሊት (late payment fee)፡ ኣብ ወርሒ 1.5% ናይቲ ዘይተኸፍለ ድንጋገ ክኸውን ይኽእል (ዘይተረጋገጸ)።

መትሓዚ ወይ መኽበሪ (Collateral Requirements)

• ዲጂታላዊ እፎይታ: ብዘይ መትሓዚ ይወሃብ።
• ወግዓዊ ለቓሕታት: ብመሰረት ዓቐን ለቓሕ፣ ገዛ፣ መኪና፣ መረጋገጺ ዝኾኑ ሰባትን (guarantors) ወይ ድማ ዝተቐመጠ ገንዘብ (fixed deposits) ከም መትሓዚ ይጥቀሙ (ዘይተረጋገጸ)።

ኣገባብ ኣገልግሎት ምምልካት ለቓሕን ቴክኖሎጂን

ባንኪ ወጋሕታ ንደንበኛታቱ ቅልጡፍን ዘመናዊን ኣገልግሎት ንምሃብ፣ ዲጂታላዊ መገድታትን ብርክት ዝበሉ ጨናፍርን ይጥቀም።

ኣገባብ ምምልካት

ምምልካት ለቓሕ ወይ ብቐጥታ ናብ ጨንፈር ብምኻድ ወይ ከኣ ብዲጂታላዊ መገዲ ብሞባይል ኣፕ ይከኣል።

• ደንበኛታት ምምዝጋብ (Customer Onboarding & KYC): ናብ ጨንፈር ብምኻድ ወይ ብሞባይል ኣፕ ምምዝጋብ ይከኣል። ብመሰረት ሕጊ ባንኪ ሃገራዊ ባንክ ኢትዮጵያ፣ ባዮሜትሪክ ወይ ዲጂታላዊ መለለዪ ኣድላይ እዩ። ኣፕ እፎይታ ብካሜራ ስማርትፎንን ብሃገራዊ መንነት መዝገብን ገይሩ E-KYC ንምግባር ዝሕግዝ ምድላዋት ከምዘለዎ ይንገር (ዘይተረጋገጸ)።
• መገድታት ምምልካት (Application Channels):
  • 443 ጨናፍር ኣብ መላእ ኢትዮጵያ።
  • ኢንተርኔት ባንኪን ሞባይል ኣፕ እፎይታ (ኣብ ኣንድሮይድ 4.3 ኮኾባት ካብ 809 ገምጋማት ዝረኸበ)።
  • USSD ኣገልግሎት ንዘይስማርትፎን ተጠቃምቲ (ዘይተረጋገጸ)።

ሞባይል ኣፕ እፎይታ (Efoyta Mobile App)

እዚ ኣፕሊኬሽን እዚ ንዲጂታላዊ ኣገልግሎት ለቓሕ ወጋሕታ ባንኪ ዝሕግዝ መሰረታዊ መሳርሒ እዩ።

• ባህርያት: ኦንላይን ምምልካት፣ ሓደጋታት ምምዛን፣ ብኣውቶማቲክ ገንዘብ ምሃብን ዲጂታላዊ ምእካብን የጠቓልል።
• ገምጋማት: ኣብ ኣንድሮይድ 4.3 ኮኾባት ዝረኸበ ኮይኑ፣ ተጠቃምቲ ንቕልጣፈን ቀሊል ኣጠቓቕማኡን የመስግኑ። ገለ ገለ ግዜ ግና ኣፕሊኬሽኑ ከምዘይሰርሕን ንኣይኦኤስ (iOS) ዘይምድጋፉን ከም ጸገም ይጥቀስ።
• መሰረት ምምዛን ለቓሕ (Credit Scoring): ንእፎይታ ኣገልግሎት ዝኸውን ዲጂታላዊ ኣልጎሪዝም ብQenas AI ዝተደገፈ ኮይኑ፣ ንወግዓዊ ለቓሕታት ድማ ብክሬዲት ቢሮ ሓበሬታን ብውሽጣዊ ምምዛንን ይፍጸም።

ኣገባብ ምትእትታው ገንዘብ (Disbursement Methods)

ምስተረጋገጸ ለቓሕ፣ ገንዘብ ብዝተፈላለዩ መገድታት ናብ ደንበኛታት ይበጽሕ።

• ብባንኪ ዝፍጸም ዝውውር ናብ ወጋሕታ ወይ ናብ ካልእ ባንኪ ዝርከብ ሕሳብ።
• ምስ ሞባይል ገንዘብ ኣገልግሎት ምትእስሳር (ከም M-Birr፣ HelloCash) (ዘይተረጋገጸ)።
• ብቐጥታ ካብ ጨንፈር ገንዘብ ምቕባል ይከኣል።

ሕጋዊ ኩነታት፣ ተወዳደርቲን ፋይናንሳዊ ኣድማዕነቱን

ባንኪ ወጋሕታ ኣብ ኢትዮጵያ ኣብ ፋይናንሳዊ ዕዳጋ ዘለዎ ቦታ፣ ሕጋዊ ምትእስሳርን ፋይናንሳዊ ኣድማዕነቱን ብዝርዝር ቀሪቡ ኣሎ።

ሕጋዊ ኩነታትን ፍቓድን (Regulatory Status and Licensing)

ባንኪ ወጋሕታ ብሃገራዊ ባንኪ ኢትዮጵያ ብመሰረት ሕጊ ባንኪ ንግዲ ፍቓድ ዝረኸበ እዩ። እዚ ባንኪ እዚ ብሃገራዊ ባንኪ ኢትዮጵያ ብቐጻሊ ይርአን ይቆጻጸርን። ኣብ ዝሓለፉ ሓሙሽተ ዓመታት ብሕጋዊ መገዲ ዝወሓበ ፍርዲ ወይ መቕጻዕቲ የብሉን።

• ሓለዋ ደንበኛታት (Consumer Protection): ኣብ ክፍሊታትን መጠን ወለድን ግልጽነት ኣለዎ። ኣብ ጨናፍርን ዲጂታላዊ መድረኻትን ድማ ንቕሬታታት ዝቕበል ፍሉይ ክፍልን ኣገባብ ፍታሕን ኣለዎ።

ኣብ ዕዳጋ ዘለዎ ቦታን ተወዳደርቱን (Market Position and Competitors)

ወጋሕታ ባንኪ ኣብ ኢትዮጵያ ኣብ ባንኪታት ብግምታዊ 8% ናይ ዕዳጋ እግሪ ይውንን። ብፍላይ ብዲጂታላዊ ኣገልግሎት ለቓሕ ዝገብሮም ምጥንኻራት ከምኡ’ውን ምስ ዝተፈላለዩ ኣህጉራዊ ባንክታት (ከም Citibank, Bank of China, Commerzbank, Unicredit, Natexis) ዘለዎ ርክባት ፍሉይ ይገብሮ።

ኣብ ኢትዮጵያ ምስ ዝተፈላለዩ ዓበይቲ ባንክታት ይወዳደር።

• ንግዲ ባንኪ ኢትዮጵያ (Commercial Bank of Ethiopia): ኣስታት 25% ዕዳጋ ዝውንን ኮይኑ፣ ዝበዝሑ ጨናፍር ኣለዉዎ።
• ዳሽን ባንኪ (Dashen Bank): ኣስታት 12% ዕዳጋ ዝውንን ኮይኑ፣ ኣብ MSME ፋይናንስ ብርቱዕ እዩ።
• ኣዋሽ ባንኪ (Awash Bank): ኣስታት 10% ዕዳጋ ዝውንን ኮይኑ፣ ብዘመናዊ ዲጂታላዊ ባንኪ ኣገልግሎቱ ፍሉጥ እዩ።

ዕቤትና ምትሕብባር: ወጋሕታ ባንኪ ኣብ 2025 ዓ.ም. ወጋሕታ ካፒታል ኢንቨስትመንት ባንኪ (Wegagen Capital Investment Bank S.C.) ብምጥያሽ ናብ ዕዳጋ ካፒታል ኣትዩ። ኣብ ዝቕጽሉ ሓሙሽተ ዓመታት ድማ ንዝተኸፍለ ካፒታሉ ናብ 20 ቢልዮን ብር ንምዕባይ መደብ ኣለዎ። ምስ Kifiya Financial Technology ንዲጂታላዊ መድረኽ ለቓሕ ከምኡ’ውን ምስ Mastercard Foundation SAFEE ፕሮግራም ንMSME ፋይናንስ ዝምልከት ምትሕብባር ይገብር።

ግብረመልሲ ደንበኛታትን ኣገልግሎት ድሕሪ ምሽያጥን (Customer Reviews and After-Sales Service)

ተጠቃምቲ ኣፕ እፎይታ ብቕልጣፈን ቀሊል ኣጠቓቕማኡን የመስግኑ። እንተኾነ ግና፣ ገለ ገለ ግዜ ኣፕሊኬሽኑ ከምዘይሰርሕን ንኣይኦኤስ ዘይምድጋፉን ከም ጸገም ይጥቀስ።

• ቕሬታታት (Complaints): ንወግዓዊ ለቓሕታት ናይ ምሕላፍ ምድንጓይ ከምዘሎ፣ ከምኡ’ውን ኣብ መትሓዚ ምምዛን ግልጽነት ዘይምህላው ከም ቕሬታ ይጥቀስ (ዘይተረጋገጸ)።
• ኣገልግሎት ደንበኛ (Customer Service): 24/7 ዝሰርሕ ናይ ቴሌፎን መደበር ኣለዎ። ንዓበይቲ ትካላት ድማ ኣብ ጨንፈር ፍሉይ ርክብ ዝፈጥሩ ሰራሕተኛታት ኣለዉ።

ፋይናንሳዊ ኣድማዕነት (Financial Performance)

ባንኪ ወጋሕታ ኣብ ዓመተ ፋይናንስ 2023/24 ብሉጽ ፋይናንሳዊ ኣድማዕነት ኣርእዩ።

• ሓፈሻዊ ኣታዊ (Net income): 9.8 ቢልዮን ብር (+40% ካብ ዝሓለፈ ዓመት ንላዕሊ)።
• ሓፈሻዊ ረብሓ (Gross profit): 2.2 ቢልዮን ብር (+86% ካብ ዝሓለፈ ዓመት ንላዕሊ)።
• ጠቕላላ ንብረት (Total assets): 65.7 ቢልዮን ብር (+23% ካብ ዝሓለፈ ዓመት ንላዕሊ)።
• ለቓሕን ፋይናንሳዊ ምምሕዳርን (Loans & advances): 45.1 ቢልዮን ብር (+13% ካብ ዝሓለፈ ዓመት ንላዕሊ)።
• ተቐማጢ ገንዘብ (Deposits): 52.1 ቢልዮን ብር (+22% ካብ ዝሓለፈ ዓመት ንላዕሊ)።
• ኣታዊ ኣክስዮን (EPS): 36.9% ኮይኑ፣ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት 22.7% ነይሩ።

ጥዕና ለቓሕን ምምሕዳር ሓደጋን (Portfolio Quality & Risk): መጠን ዘይተኸፍለ ለቓሕ (Non-performing loan ratio) ኣስታት 2.5% እዩ (እዚ ምስ ማእኸላይ ናይ ኢንዱስትሪ ዝመሳሰል እዩ፣ ግን ዘይተረጋገጸ)። ባንኪ ወጋሕታ ዝበለጸ ምድላውን ምምሕዳር ሓደጋን ከምዘለዎ ይፍለጥ።

ንዝምለከቶም ተቐበልቲ ለቓሕ ዝኸውን ምኽሪ

ንባንኪ ወጋሕታ ኣገልግሎት ለቓሕ ንምጥቃም ንዝሓስቡ ውልቀሰባትን ንግድን ዝኸውን ገለ ኣገዳሲ ምኽሪ ቀሪቡ ኣሎ።

• ብዝርዝር ኣንብቡ: ንኹሉ ውዕላት ኣገልግሎትን ኩነታትን ብዝርዝር ኣንብቡ። ብፍላይ ንዲጂታላዊ ለቓሕ እፎይታ ዘሎ መጠን ወለድ (0.95% ኣብ መዓልቲ) ኣብ ዓመት ዓብይ መጠን ስለዝኸውን ብዕምቈት ምግንዛብ ኣድላይ እዩ።
• ኩሉ ክፍሊታት ተረድኡ: መእተዊ ክፍሊት፣ ናይ ድንጉይ ክፍሊት ክፍሊትን ካልኦት ንዝኾነ ኣገልግሎት ዝኽፈሉ ክፍሊታትን ብንጹር ተረድኡ።
• ኣወዳድሩ: ብፍላይ ንወግዓዊ ለቓሕታት፣ ምስ ካልኦት ባንክታት ዘሎ መጠን ወለድን ኣገልግሎታትን ኣወዳዲርኩም ዝሓሸ ምርጫ ግበሩ።
• ገምጋማት ተመልከቱ: ንኣፕ እፎይታ ዘለዉ ግብረመልሲ ተጠቃምቲ ተመልኪትኩም፣ ንግሁድ ኩነታት ኣፕሊኬሽኑ ፍለጡ።
• ኩሉ ረቑሓ ኣማልኡ: ንሓደ ዓይነት ለቓሕ ንምርካብ ዝጠለብ ረቑሓ ብምሉኡ ከምዝተማልአኩም ኣረጋግጹ።
• ብሓላፍነት ተለቓሑ: ዝኸፍልዎ ገንዘብ ብግቡእ ክትመልሱሉ እትኽእሉ መጠን ጥራይ ተለቓሑ።
• ንዘይተረጋገጹ ሓበሬታታት ምውከስ: ኣብዚ ጽሑፍ ዘለዉ "ዘይተረጋገጹ" ዝብሉ ዝርዝራት፣ ብቐጥታ ንባንኪ ወጋሕታ ወይ ንሕጋዊ ሰነዳቱ ብምውካስ ኣረጋግጽዎም።